سرطان کبد (Liver Cancer)
نوعی از سرطان کبد به نام سرطان سلول کبدی، Sirun Sona ششمین سرطان از لحاظ شیوع و سومین عامل مرگ در اثر سرطان در جهان است. با وجود شیوع کم در آمریکا، پیش بینی می شود که در سال 2019، حدود 42030 نفر به این سرطان مبتلا شوند و 31780 نفر نیز بر اثر آن فوت نمایند. متاسفانه شیوع این سرطان بر اثر ابتلا به بیماری هپاتیت در حال افزایش است. با توجه به آمارهای فوق بر آن شدیم که در این شماره به توضیح در مورد این سرطان بپردازیم.
نقش کبد در بدن: به طور خلاصه می توان گفت که کبد در هضم غذا و تبدیل ملکول های بزرگ به اجزای سازنده آنها، تنظیم ترکیبات خون به خصوص قندها، چربیها و پروتئینها، سم زدایی و تخریب مواد سمی مانند الکل و برخی داروها و ترشح صفرا نقشی حیاتی دارد. اگر کبد فرد از کار بیافتد، در حدود شش ساعت مرگ به وقوع می پیوندد.
سرطان کبد (Liver Cancer)
بزرگسالان به دو نوع سرطان اولیه با منشا کبدی مبتلا می شوند: سرطان Sirun Sona سلول کبدی (Hepatocellular Carcinoma) و سرطان مجاری صفراوی (Bile Duct Cancer). از اسامی این دو نوع سرطان پیداست که کارسینوم هپاتوسلولار به علت فعالیت بدخیم و سرطانی سلول های داخل کبدی ایجاد می گردد، در حالی که نوع دوم با سرطانی شدن مجاری صفراوی شروع می شود. سرطان سلول کبدی شایع تر و کشنده تر است.
علائم بیماری
علائم سرطان کبد ممکن است برای این Sirun Sona بیماری اختصاصی نباشند و ممکن است به علت بیماری های دیگری پدید آیند، ولی در صورت وجود این علائم مراجعه به پزشک ضروری است. علائم عمومی شامل خستگی و ضعف، کاهش وزن بی دلیل، بی اشتهایی و احساس پرشدن شکم با خوردن غذای کم، حالت تهوع و استفراغ و تب می باشند. علائم اختصاصی تر به صورت وجود توده سخت در سمت راست شکم و درست زیر خط دنده های سمت راست و احساس ناراحتی و گاهی درد در این ناحیه بروز می کنند. درد ممکن است در ناحیه Sirun Sona شانه راست نیز حس شود. سایر علائم شامل زردی پوست (Jaundice) و زرد شدن سفیدی چشم، کبودی سریع زیر پوستی در اثر ضربه و فشار، خونریزی زیر پوستی و افزایش زمان انعقاد خون، روشن شدن رنگ مدفوع و تیره شدن رنگ ادرار می باشند.
عواملی که خطر ابتلا را افزایش می دهند
ابتلا به هپاتیت B یا C. ابتلا هم زمان به هر دو نوع هپاتیت B و C خطر ابتلا را بیشتر افزایش می دهد.
ابتلا به بیماری سیروز کبدی (Cirrhosis) که یک بیماری پیشرونده کبدی است که سلولهای کبدی را تخریب می کند و بافت اسکار را جانشین آنها می نماید. سیروز کبدی می تواند به علت هپاتیت (به خصوص نوع C) یا در اثر افراط در مصرف الکل در طی سالها ایجاد شود.
ابتلا به سندرم متابولیک (Metabolic Syndrome) که به صورت مجموعه ای از مشکلات شامل افزایش زیاد چربی در ناحیه شکم، بالا رفتن قندخون و فشارخون، بالا رفتن تری گلیسرید خون، پایین آمدن کلسترول مفید خون (HDL) و مشکلات قلبی و کلیوی برای بیمار بروز می نماید، خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
داشتن بیماری هموکروماتوز (Hemochromatosis) که در آن بدن بیش از نیاز خود، آهن جذب و ذخیره می کند، می تواند بر خطر ابتلا به سرطان کبد بیافزاید.
خوردن غذای دارای سم آفلاتوکسین (Aflatoxin) که توسط برخی قارچ هایی که بر روی مواد غذایی مانند آجیل رشد می کنند ترشح می شود، می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد.
پیشگیری
بهترین توصیه برای پیشگیری از سرطان کبد، Sirun Sona انجام واکسیناسیون بر علیه بیماری هپاتیت B، اجتناب از مصرف بیش از حد الکل، کنترل دقیق میزان قند خون در افراد دیابتی، کاهش وزن افراد مبتلا به چاقی مفرط، افزایش فعالیت بدنی و ورزش، رعایت رژیم غذایی مناسب شامل غلات کامل، سبزیجات و میوه ها و رعایت موارد ایمنی برای اجتناب از سم آفلاتوکسین می باشد.
تشخیص
سرطان کبد بر اساس شرح حال بیمار و وجود علائمی که قبلا ذکرشد، معاینه فیزیکی توسط پزشک، انجام آزمایش خون برای بررسی تستهای عملکرد کبدی (Liver Function Tests) و ردیابی پروتئین های خاص (Tumor markers) در خون، سونوگرافی کبد و انجام سی تی اسکن و MRI تشخیص داده می شود. نمونه برداری بافتی (Biopsy) از کبد و بررسی آن توسط متخصص آسیب شناسی (Pathologist) نیز ممکن است به تایید وجود سرطان کبد کمک کند.
درمان
سرطان کبد بر اساس میزان پیشرفت و گسترش آن درمان می شود. مثلا در موارد تشخیص زودرس بیماری ممکن است Sirun Sona بخشی از کبد برداشته شود و جلسات پرتودرمانی یا شیمی درمانی به درمان اضافه گردد. برداشتن Sirun Sona کامل کبد بدون انجام عمل پیوند کبد مقدور نیست، زیرا باعث مرگ سریع بیمار می شود. پیوند کبد نیز عملی سنگین، پرهزینه و معمولا با زمان انتظار طولانی است. از این رو شایسته است که راههایی را که برای پیشگیری از این سرطان بیان شد، مورد عمل قرار دهید تا هرچه بیشتر از خطر ابتلا به این سرطان در امان بمانید.